چه افرادی مسئول مرگ و نقص عضو ورزشکار مصرفکننده مواد غیرمجاز هستند؟
امروزه به رغم ممنوعیت دوپینگ، سوء استفاده از مواد غیرمجاز به اقدامی شایع در میان ورزشکاران تبدیل شده است، به طوری که بارها در بیشتر رشتههای مختلف ورزشی شنیده ایم ورزشکاری به دلیل مصرف مواد نیروزای ممنوعه، از شرکت در مسابقات رسمی محروم شد و گاهی مشاهده شده که مصرف کنندگان مواد نیروزای ممنوعه دچار عوارضی همچون سکته مغزی، سکته قلبی و حتی مرگ ناگهانی شدهاند.
حال این سؤال مطرح است، ورزشکاری که به عمد و با علم به ممنوع بودن مواد، آن را مصرف کرده است با ورزشکاری که اتفاقی و با ناآگاهی از ممنوع بودن مواد آن را مصرف میکند، یکسان برخورد میشود؟ چه کسی یا کسانی مسئول مرگ و نقص عضو ورزشکار مصرف کننده مواد غیرمجازند؟
به گزارش «تابناک» اصلیترین علت ممنوعیت دوپینگ معارض بودن آن با ارزشهای ورزش، مضر بودن برای جامعه ورزش و اجتماع است. از علل دیگر آن می توان به محافظت از سلامت ورزشکاران و فراهم کردن محیطی برابر، برای رقابتی سالم اشاره نمود.
آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ هر ساله لیستی از مواد غیرمجاز در ورزش ارائه میکند که دائم به دلیل مصرف مواد جدید توسط ورزشکاران در حال تغییر است و ورزشکاران باید نسبت به لیست مواد معرفی شده آگاهی داشته باشند
زیرا جهل به این موارد نمیتواند رافع مسئولیت ورزشکار شود. بر مبنای دستورالعمل آژانس جهانی ضد دوپینگ، ورزشکاران وظیفه دارند از مواد غیرمجاز و آن چه مصرف میکنند آگاه باشند؛ هرچند شاید مجازات ورزشکاران بیگناه موجبات ناراحتی آنها را فراهم آورد، ولی پیامهای آموزشی در این مورد کاملاً واضح است که ورزشکاران نسبت به اعمال خود مسئولند.
تشخیص هر میزان از ماده غیرمجاز در نمونه ورزشکار به عنوان اقدام علیه قوانین ضد دوپینگ قلمداد و مجازات مقتضی برای فرد خاطی در نظر گرفته میشود.
تعریف دوپینگ
کلمه دوپینگ از واژه بین المللی Dope گرفته شده است که هم به عنوان فعل و هم به عنوان اسم به کار میرود. فرهنگ آکسفورد این کلمه را به واژه هلندی Doop نسبت میدهد که به معنی «آیین غسل تهیدستی» است. شباهت این دو واژه به علت آن است؛ کسانی دوپینگ میکنند که با این کار میخواهند کاستیها و عیوب خود را بپوشانند.
به نوشته «حامی عدالت» بعضی معتقدند که مصرف مواد ویژه برای کسب برتری در یک مسابقه ورزشی به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد؛ یعنی زمانی که ورزشکارهای یونانی دستهای از قارچها را به عنوان منبعی غنی از پروتئین مصرف میکرده اند. عدهای دیگر بر آنند که این واژه از آفریقای جنوب شرقی منشأ گرفته است؛ جایی که فرقهای در آنجا نوعی نوشیدنی محلی را که به اصطلاح دوپ نامیده میشد، در رقصهای مذهبی خود به عنوان محرک استفاده میکردند.
در نوشتههای دانشمندان یونانی نظیر جالینوس و فیلوستراتوس نظریههایی در خصوص رعایت اصول اخلاقی توسط رقابت کنندههای بازیهای المپیک باستانی به چشم میخورد. در همان زمان گلادیاتورهای رومی را مجبور به خوردن داروهای خاصی می کرده اند، تا اینکه نبرد بین آنان سنگینتر و خونینتر ادامه یابد و تماشاگرها را بیشتر ارضا نماید. در قرن ۱۹، ورزشکارهای فرانسوی مخلوطی از برگهای کوکا و شراب را به نام وین ماریام میخوردند که معتقد بودند احساس خستگی و گرسنگی حاصل از تمرینهای درازمدت را کاهش میدهد.
لغت دوپینگ کمتر از ۱۰۰ سال است در بین ورزشکاران مرسوم شده است. دوپینگ برای اولین بار در سال ۱۹۱۰ به طور رسمی جنبه آزمایشی و قانونی پیدا کرد. در آن زمان، طی آزمایشهایی، وجود دستهای از مواد شیمیایی با ساختمان آلکالوئیدی در بزاق یک اسب مسابقهای ثابت شد.
اولین استفاده مدرن دوپینگ را میتوان به سال ۱۸۶۵ نسبت داد. جایی که شناگران هلندی برای شرکت در رقابتهای جهانی دوپینگ کردند. در رقابتهای المپیک ۱۹۰۴ نیز توماس هیکز دوپینگ کرد و توانست برنده مدال طلای دوی ماراتون شود.
به یکی از مشهورترین مصارف دوپینگ میتوان به بن جانسون کانادایی در المپیک ۱۹۸۸ اشاره کرد. او که موفق شده بود در دوی ۱۰۰ متر رکورد باورنکردنی از خود بجای بگذارد و مدال المپیک را از آن خود کند، بعد از رقابتهای المپیک در آزمایش دوپینگ رد و معلوم شد که او دوپینگ کرده بود.